Kalkulatory RPN dla Linuksa
ArticleCategory: Hardware
Applications
AuthorImage:[Here we need a little image from you]
![[Photo of the Author]](../../common/images/Guido-S.gif)
TranslationInfo:[Author + translation history. mailto: or
http://homepage]
original in en Guido
Socher
en to pl Mateusz Mrozewski
AboutTheAuthor:[A small biography about the author]
Moim pierwszym kalkulatorem RPN by� HP15c i to by�a mi�o�� od pierwszego wejrzenia.
Abstract:
RPN to skr�t od Reverse Polish Notatnion (od t�um. ONP - Odwrotna Notacja
Polska). RNP zosta�a stworzona w 1920 roku przez Jana �ukasiewicza jako
metoda do zapisu wyra�e� matematycznych bez u�ywania nawias�w i klamr.
Nauczenie si� RPN zajmuje kilka minut, ale wkr�tce zauwa�ysz, �e ta metoda
zapisu jest lepsza do algebraicznego formatu.
ArticleIllustration:
ArticleBody:
Wprowadzenie
Kieszonkowe kalkulatory RPN sta�y si� popularne dzi�ki kalkulatorom
HP. HP u�y�o tej metody zapisu ju� w swoim pierwszym kalkulatorze w
1968 roku. Je�li poszukasz w internecie to odkryjesz, �e s� nawet
fankluby tych kalkulator�w. Na ko�cu artyku�u zamie�ci�em kilka
dobrych odno�nik�w. Wi�kszo�� z tych kalkulator�w ma dzi� znaczenie
kolekcjonerskie i jest sprzedawanych za wiele wi�cej, ni� by�y warte
oryginalnie.
W tym artykule przedstawimy kilka kalkulator�w RPN dost�pnych dla
Linuxa. Om�wimy nie tylko emulatory HP, ale tak�e kalkulatoru RPN
ca�kowicie niezale�ne od HP.
Co to jest RPN? Dlaczego RPN?
Kalkulatory RPN uzywaj� stosu i wszystkie matematyczne operacje s�
wykonywane natychmiast na ni�szym poziomie stosu. Stos jest u�ywany jako
pami�� do zachowania wynik�w, kt�re b�d� potrzebne do obliczenia
dalszej cz�ci wyra�enia. Dlatego w�a�nie nie potrzeba nawias�w w
kalkulatorach RPN. Najpierw wpisuje si� liczby, odsy�a je na stos, a potem
m�wi, co si� chce z nimi zrobi�. Np. aby obliczy�:
(( 3 + 1)^2 + 1) * 4
trzeba wpisa�:
3 enter
1 + (od razu wida� wynik: 4)
x^2 (od razu wida� wynik: 16)
1+ (od razu wida� wynik: 17)
4* (ostateczny wynik: 68)
Aby obliczy� to wyra�enie potrzeba 9 przyci�ni�� klawisza i mo�na zobaczy�
wszystkie po�rednie wyniki. Robi si� to tak samo, jak przy liczeniu "w
my�li" bez kalkulatora. Innymi s�owy, kalkulator jest du�o bardziej
"naturalny". Pracuje w ten sam spos�b jak nasz "m�zg".
Gdyby por�wna� do to kalkulatora algebraicznego, potrzeba 12
naci�ni�� w tym wyra�eniu i nie mo�na zobaczy� wynik�w po�rednich.
Zaletami s�:
- RPN oszcz�dza czas i naci�ni�cia klawiszy. Nie trzeba si� martwi� o
nawiasy podczas oblicze�. Ca�y proces liczenia jest podobny do sposobu, w
jakim si� licz na papierze.
- Po�rednie wyniki pozwalaj� u�ytkownikowi na sprawdzenie wynik�w i
poprawienie b��d�w o wiele �atwiej. �atwiej jest kontrolowa� przebieg
oblicze�. U�ytkownik okre�la priorytet operator�w.
- Poniewa� podwyra�enia s� obliczane w miar� jak s� wpisywane, b��dy
wprowadzenia s� bardziej oczywiste przy RPN. W kalkulatorach
algebraicznych, opuszczenie nawiasu otwieraj�cego mo�e prowadzi� do b��du
oblicze�, kt�ry ujawni si� du�o p�niej, dopiero gdy ca�e wyra�enie
zostanie obliczone.
Kalkulatory
Zacznijmy z kilkoma prostymi kalkulatorami, kt�re mo�ena przetestowa� w
przegl�darce podczas czytania artyku�u, a po�niej przedstawi� mocniejsze
"maszyny".
rpnjcalc
Ten kalkulator u�ywa Javascript. To m�j w�asny projekt i dzia�a w
nowoczesnych (!) przegl�darkach (nie dzia�a prawid�owo w operze 5/6,
netscape 4, konqeror). Jest inny id wielu innych kalkulator�w javascript,
poniewa� mo�na u�ywa� tak�e klawiatury do wpisywania liczb i podstawowych
operacji matematycznych. Poprostu kliknij tutaj i
przetestuj go
hp-35
Ten kalkulator u�ywa Javascript tak�e, ale k�adzie wi�kszy nacisk na
wygl�d zbli�ony do prawdziwego kalkulatora kieszonkowego HP-35. Mo�na go
przetestowa� tutaj
Je�li naprawd� chcesz go u�ywa�, wtedy polecam pobra� plik zip,
poniewa� u�ywa on obrazk�w gif i odpowied� jest o wiele szybsza, gdy
u�ywasz go lokalnie.
Nale�y r�wnie� zauwa�y�, �e ten kalkulator nie dostarcza takiej samej
funkcjonalno�ci jak prawdziwy HP35. Np. mo�e on wykonywa� obliczenia
trygonometryczne w zakresie stopni (0-360).
| Nazwa: | hp-35 |
| Strona domowa: | Nieznana, pobrany z www.hpmuseum.org.
Pobierz tutaj:hp-35.zip |
| Licencja: | GPL |
dc
Ten kalkulator jest star� komend� Uniksa. Znajdziesz go nawet na
najstarszych systemach uniksowych. Mo�e wykona� tylko podstawow�
arytmetyk�, ale radzi sobie z bardzo d�ugimi liczbami. Aby go uruchomi�
wpisujesz dc, nast�pnie wpisujesz liczb�, a po niej liter� "k" (np. 6k i
wci�nij enter). To ustawia precyzj�. Teraz mo�esz wykona� obliczenia
(+-*/) i wypisa� najni�szy poziom stosu wpisuj�c "p". Ko�czysz prac�
wciskaj�c ctrl-d.
| Nazwa: | dc (desk calculator) |
| Strona domowa: | Cz�� ka�dego systemu uniksowego. Pod
Linuksem paczka zawieraj�ca dc nazywa si� bc (od t�um. w Debianie woody bc
i dc to osobne paczki i osobne kalkulatory !!!) |
| Licencja: | zazwyczaj taka sama jak licencja Uniksa |
vc.pl
Ten kalkulator jest napisany w Perlu. Jest to interesuj�ca implementacja,
poniewa� jest to kalkulator wektorowy. Mo�esz go oczywi�cie u�y� do
normalnej artymetyki, poniewa� pojedyncza liczba jest wektorem jedno
wymiarowym. Zawiera on zintegrowany system pomocy (po prostu wpisz help).
Instalacja jest �atwa poniewa� wykorzystuje on samodzielny modu� perla.
x48
Ten kalkulator jest emulatorem HP-48. Oznacza to, �e mo�esz uruchomi� na
nim prawdziwy kod z HP. Ten kalkulator poprostu implementuje emulator.
Musisz za�adowa� prawdziwy ROM HP-48. x48 ma licencj� GPL, a ROM
oczywi�cie jest pod prawami autorskimi HP. Oryginalny kalkulator hp48 nie
jest ju� produkowany przez HP, wi�� HP pozwala na pobranie obraz�w ROM od
roku 2000.
Notatka: Mi�o jest mie� taki kalkulator na ekrenia monitora, ale to nadal
nie jest idealny zamiennik dla oryginalnego HP-48, poniewa� x48 ma nieznut
dobry interfejs klawiatury. Dlatego przez wi�kszo�� czasu b�dziesz
prawdopodobnie korzysta� z myszki, co jest raczej powolne.
Poniewa� x48 jest emulatorem, potrafi on wykona� wszystkie operacje
dok�adnie jak HP-48. Najnowsza wersja jak� znalaz�em to 0.4, kt�ra ju� ma
kilka lat, jednak�e pracuje bez �adnych problem�w. Wersja 0.4 potrzebuje
ma�ej �atki do skompilowania na wsp�czesnym Linuksie. Znajdziesz
oryginaln� instrukcj�, kilka obraz�w ROM, �atk� i dodatkowe instrukcje na
"szczeg�owej stronie x48" poni�ej.
hp67
Ten kalkulator ma pe�n� funkcjonalno�� prawdziwego hp67, ale zosta�
ca�kowicie przepisany i jest niezale�ny od kodu hp67. To nie jest
emulator. Interfejs wygl�da troche prosto (ncurses), ale funkcjonalno��
jest bardzo dobra. Dostarczany jest z doskona�� dokumentacj� w formie
stron podr�cznika systemowego (zobacz odno�niki poni�ej). Mo�na go nawet
zaprogramowa� jak prawdziwy hp67. Aby zacz�� go programowa� wciskasz
"prog", a nast�pnie wpisujesz program, zaczynaj�cy si� od label nazwa_etykiety, a
opuszczasz tryb programowania koszystaj�c z "immed". Aby wykona� program
u�ywasz "run nazwa_etykiety". Tutaj jest ma�y przyk�ad. M�j przyk�ad jest troch�
kr�tki, gdy� impelentuje tylko podnoszenie do kwadratu, ale poka�e Ci jak
programowa� hp67:
prog (rozpocz�cie trybu programowania)
label myprg
ENTER
*
rtn
immed (zako�czenie tryby programowanie)
Mo�esz teraz wpisa� "run myprg" aby wykona� x^2.
kalc
kalc jest r�wnie� uruchamiany z linii polece�. Wykorzystuje bibliotek�
readline i ma kilka funkcji "uzupe�niania komend". Pracuje z liczbami
rzeczywistymi i zespolonymi, liczbami ca�kowitymi nieograniczonego
rozmiaru, z liczbami rzeczywistymi dowolnej precyzji. Dokumentacja jest
r�wnie� bardzo dobra (zobacz pliki pdf poni�ej).
dcalc
Ten kalkulator jest r�wnie� oparty o bibliotek� ncurses i jest uruchamiany
na konsoli. Nie jest programowalny jak hp67, ale jest dobry do konwersji
liczb z notacji szesnastkowej na binarn� i dziesi�tn�.
rpncalc
Ten kalkulator jest tak�e przeznaczony do uruchomienia na konsoli, jednak
nie jest opary o bibliotek� ncurses. W zwi�zku z tym jest bardzo podobny
do "dc". Implementuje on funkcjonalno�� HP28. Jest jednak�e o wiele bardziej
zaawansowany ni� "dc". Obs�uguje on liczby zespolone, wektory i macierze.
rpncalc jest cz�ci� Debiana.
gdcalc
Jest to ca�kiem sympatyczny kalkulator z graficznym interfejsem
u�ytkownika gtk. Mo�na go skonfigurowa� zar�wno jako kalkulator RPN i
algebraiczny. Oferuje on 4 tryby: naukowy, finansowy, statystyczny i tryb
konwersji liczb nazywany trybem programowania. Ten tryb jednak nie ma nic
wsp�lnego z programowaniem kalkulatora (jak x48 czy hp67). Oferuje on
wszystko, czego mo�na wymaga� od kalkulatora biurkowego.
grpn
Ten kalkulator RPN jest r�wnie� oparty o interfejs u�ytkownika gtk.
Oferuje on podstawowe operacje algebraiczne i trygonometryczne.
galculator
Ten kalkulator jest funkcjonalnie bardzo podobny do gdcalc. Mo�esz go
skonfigurowa� do pracy w trybie RPN i algebraicznym. Umo�liwia on
konwersj� binarny/szesnastkowy/dziesi�tny i posiada wszystkie podstawowe
funkcje naukowe.
Jednak�e u�ywa on najnowszych bibliotek gtk (gtk 2.2). Pojawiaj� si� w
zwi�zku z tym problem z instalacj� na starszych Linuksach. W zamian za to
jest dobrze zaprojektowany i posiada przyjemy interfejs u�ytkownika.
Aby korzysta� konwersji jednostek musisz zainstalowa� komend� units(1)
(ftp://ftp.gnu.org/gnu/units/, cze�� wi�kszo�ci dystrybucji Linuksa).
calcoo
Jest to stary kalkulator. Mo�na go u�ywa� w trybie RPN i algebraicznym.
Jest dobry do podstawowej algebry i trygonometrii.
Kalk
To nie jest podstawowy (ale darmowy) kalkulator RPN dla palmtop�w.
Palmtopy nie korzystaj� z Linuksa, ale prezentuj� ten kalkulator, gdy�
jest on dost�pny na licencji GPL (�adko�� dla oprogramowania palmtop�w).
GCalc
To nie jest kalkulator RPN, ale jest on nadal bardzo u�yteczny. Jest to
graficzny kalkulator online oparty o jave. Aby z niego skorzysta�,
potrzeba wtyczki java dla mozilli lub netscape'a, cz�� paczki jre z
blackdown.org. Mo�na od razu rysowa� wykresy w przegl�darce obs�uguj�cej
jave.
Wnioski
Jak mo�na zauwa�y�, instniej� kalkulatory RPN zaspokajaj�ce wszytskie
gusty. Prawdopodobnie jest du�o wi�cej kalkulator�w RPN, ale te wymienione
powy�ej s� na licencji GPL.
Odno�niki
- Strona pobierania, wersje
kalkulator�w z czasu pisania artyku�u
- obrazy ROM HP48,
pobrane z hpcalc.org
- http://www.hpmuseum.org/, museum
online kalkulator�w HP
- area48.com/history.html,
historia s�ynnego kalkulatora HP48
- www.transnull.com/hp48.html,
FAQ i obrazy ROM dla HP48
- www.hp-collection.org/hewlettpackard.htm,
prywatna kolekcja prawie wszystkich kalkulator�w HP, strona w j�zyku
niemieckim
- www.limov.com/rcl20/, RCL 20:
People, Dreams & HP Calculators. Ksi��ka (bez wersji
elektronicznej) o kalkulatorach HP41
- www.finseth.com/~fin/hpdata.html,
baza danych HP, szczeg�y na temat wszystkich kalkulator�w HP
- www.hp.com/calculators/,
oficjalna strona kalkulator�w HP (wszystkie powy�sze strony s�
prywatn� inicjatyw� fan�w kalkulator�w HP). HP ju� nie udost�pnia
zbyt wiele. Raczje smutna strona.